Nemen pofbedrijven hun verantwoordelijkheid?

Minderjarigen weten de aanbieders van buy now pay later, zoals Klarna en Riverty, goed te vinden. Kopen op krediet is voor hen illegaal, maar de verleiding tot het aankopen van kleding, make-up of concertkaartjes is groot. En het wordt jongeren bepaald niet moeilijk gemaakt om de leeftijdscontroles van de betaaldiensten te omzeilen. Gewoon een valse geboortedatum opgeven is meestal voldoende. Gevolg is dat zij steeds dieper in het rood staan en dat zelfs jonge kinderen, soms nog op de basisschool, zichzelf of hun ouders met schulden opzadelen.

Verdienmodel

In 2023 ging het om bijna 600 duizend transacties door minderjarigen met een gemiddeld bedrag van 50 euro per transactie. Het verdienmodel van achteraf-betaaldiensten is gericht op mensen die hun aankopen te laat terugbetalen. De diensten rekenen hier forse kosten voor door, waardoor schulden verder oplopen, tot aan de inzet van incassobureaus toe. Aanmaningskosten lopen op tot 40% van hun inkomsten, aldus de AFM.

Psychologische trucs

Jongeren zijn bij uitstek gevoelig voor de trucs van de pofdiensten. Ze overzien vaak niet de gevolgen van een spontane aankoopbeslissing en zijn wettelijk handelingsonbekwaam. Door de ‘pijn’ van betaling te vermijden of uit te stellen, wordt de drempel tot aankoop weggenomen. De directe beloning die de aankoop oplevert, wint het van de latere zorgen over terugbetaling. Ook hechten mensen meer waarde aan spullen zodra ze zich er eigenaar van voelen en gaan ze een product meer waarderen naarmate ze er vaker mee worden geconfronteerd. Buy now pay later-diensten maken bewust gebruik van dit soort psychologische trucs.

De schijn tegen

Klarna, Riverty en andere achteraf-betaaldiensten liggen al langer onder een vergrootglas. Ze tonen bereidheid om het probleem op te lossen met een gedragscode die onder meer leeftijdsfraude tegen moet gaan. Het is de vraag of deze zelfregulering afdoende is, temeer omdat Klarna al in 2021 heeft aangegeven maatregelen te gaan nemen en de mogelijkheid van nieuwe verificatiemethodes te onderzoeken.

Het komt nu aan op het tonen van leiderschap en verantwoordelijkheid door de sector. Voortvarendheid is hierbij geboden, om te voorkomen dat pay later niet alleen letterlijk, maar ook figuurlijk realiteit wordt. Zowel voor de bedrijven zelf, als voor nog meer jongeren die hun aankopen achteraf moeten bekopen met schulden, stress en schaamte.

Bronnen: Volkskrant, Tubantia, NOS