Vincent Everts: ‘Iedereen creëert zijn eigen bubbel’

Stef Heutink

We moesten het natuurlijk hebben over de aankondiging van Zuckerberg en de reputatie van Musk. Geen factchecks meer, wel Community Notes – dat was de kern van de boodschap, waarin Musk hem al was voorgegaan. Het werk moet weer door de deelnemers van de platformen zelf worden gedaan, volgens de Wikipediagedachte. Met wie bespreek je zoiets anders dan een politicoloog met een Amerikaanse echtgenote, die in Amerika heeft gewoond en zijn hele leven al een totale freak is op alles wat nieuw en innovatief is – onze ‘tech freak des vaderlands’: Vincent Everts.

Zuckerberg

Wat vindt Vincent van de plotselinge wending van Zuckerberg? ‘Niet plotseling, hij wilde dit al heel lang. Tijdens de coronaperiode is er een deuk ontstaan bij deze platforms. Redelijke mensen, ook wetenschappers, die het coronabeleid bekritiseerden, werden onder politieke druk heel snel van de platformen verwijderd. Dat is natuurlijk niet echt een solide basis voor het bestaansrecht van social media.’ Vincent vervolgt: ‘Dat hele factchecken is een theoretisch doekje voor het bloeden. Dat kan helemaal niet: drie miljard mensen die dagelijks gebruik maken van jouw platform? Ik geef het je te doen. Het was meer een geste aan de Biden-administratie. Vreemd om daar nu zo’n punt van te maken.’

Het principe van de Community Notes werkt, maar het moet zich verder ontwikkelen. Vincent maakt er zelf actief gebruik van, en uw gastheer – zelf een fervent X-gebruiker – ziet het fenomeen ook steeds vaker voorbij komen in de tijdlijn.

Reputatie X

Staat de reputatie van X onder druk? ‘Je ziet steeds vaker statements van vertrek. De reden was meestal “de toon op X”, maar nu komt daar Musk bij met zijn politieke keuzes en de invloed die hij daarmee uitoefent op zijn eigen platform. Ook niet echt nieuw – denk aan Gates en Soros. Het lijkt de reputatie van X nog niet echt te raken allemaal,’ aldus Vincent.

En de toon?

Over de toon is er niet veel nieuws te melden. Er is, en Vincent heeft goed gezocht, geen lijn te vinden in onderzoeken die aantonen dat de toon daadwerkelijk veranderd is. Hoe je het ook wendt of keert, de toon is op social platforms altijd een probleem geweest, maar ook heel makkelijk op te lossen. Iedereen creëert zijn eigen bubbel, en dat is altijd al zo geweest.

Vroeger luisterde je naar mensen uit jouw zuil en las je kranten uit jouw zuil. Nu creëer je, bewust of onbewust, jouw bubbel – je eigen zuil als het ware. Everts: ‘En laten we wel wezen, iedereen die vertrekt, komt later toch vaak weer terug. Accounts worden ook nooit opgeheven. Een politieke partij als Volt laat het dan toch nog maar bestaan’ (30k volgers op X).

Medialandschap

X ontwikkelt zich technisch goed. Spaces, direct-audio en Community Notes zijn daar voorbeelden van. YouTube speelt daar weer op in met livestreams en de mogelijkheid om die eenvoudig terug te kijken. Podcasts rukken al tijden op en de gezellige deelplatformen blijven groeien (Instagram, Facebook, WhatsApp).

Alternatieve media nemen dus steeds meer een belangrijke plek in en worden steeds beter gevonden door politici. Je kunt zeggen dat het populistische deel daar weer wat handiger gebruik van maakt. Denk bijvoorbeeld aan de Joe Rogan Podcast met Trump: schatting ruim 100 miljoen kijkers en luisteraars.

De Nieuwe Wereld is in Nederland een mooi voorbeeld van zo’n kanaal. Volgens Everts echt een lekker kanaal voor de liefhebber: lange gesprekken, filosofisch, analytisch – kom daar op tv nog maar eens om.

Facts en fake

Kortom, als de waarheid je uitgangspunt is, moet je dieper graven in dit complexe medialandschap. Vincent: ‘Als iets in het FD staat of in NRC, kun je er niet zomaar op vertrouwen dat het ook echt gecheckt is. Je zult verder moeten graven. Daar is X een handig platform voor, net als ChatGPT – al moet je wel leren hoe je het goed gebruikt.’

We moeten ons ook realiseren dat jonge mensen echt niet elke dag een hele krant gaan zitten lezen.

Tesla-spijt

Tesla-spijt wordt misschien wel woord van het jaar, maar staat de reputatie van Musk en zijn bedrijven ook echt onder druk? Vincent denkt van niet. ‘Het komt ook allemaal niet uit de lucht vallen. Musk is getergd geraakt door Biden (die hem niet uitnodigde op een conferentie over elektrisch rijden), en miljardairs willen nou eenmaal graag een legacy opbouwen. Musk heeft een hardgrondige hekel aan bureaucratie en daar gaat hij zeker zijn tanden in zetten.’

Voorspelling: Musk en Trump krijgen snel ruzie, en dan gaan ze allebei weer verder. Voor Tesla maakt het volgens Vincent echt niets uit – die gaat gewoon door.

En onze democratie?

Vincent: ‘Die kan wel een stootje hebben, die gaat niet zomaar onderuit.’ Eén ding is zeker: het wordt niet saai. Al is dat politiek gezien niet altijd een goede ontwikkeling, we gaan ons vermaken.

En als we allemaal middle of the road zouden zijn, is er ook niet veel aan.

Tijd voor popcorn!